Kondycja polskiej stomatologii

22 stycznia 2025

Wieloletnie zaniedbania w polityce zdrowotnej kolejnych władz doprowadziły do znacznego pogorszenia  stanu jamy ustnej rodaków.  co oznacza nic innego  jak to, że jest dużo pracy do zrobienia i nie zabraknie jej dla żadnego stomatologa. A czy jest nas dentystów  wystarczająca liczba?

Aktualnie  zawód wykonuje w Polsce ok. 41 tys. lekarzy dentystów, w tym 10 tys. mężczyzn oraz 31 tys. Kobiet co daje wg danych NIL 10 dentystów na 10 tysięcy mieszkańców. Średnia europejska to 6,7 a więc jesteśmy wyraźnie ponad średnią (wg różnych danych 4-6 miejsce). Moim zdaniem, i co ważne całego samorządu lekarskiego w Polsce, mamy odpowiednią liczbę lekarzy dentystów w stosunku do liczby ludzi i potrzeb.

Jest to bardzo ważne stwierdzenie, szczególnie w aspekcie tego, że w  ostatnich latach w Polsce powstało kilka nowych kierunków medycznych na uczelniach prywatnych i państwowych. Podczas gdy dotychczasowe uniwersytety medyczne dbają o wysoki poziom kształcenia, nowe jednostki często nie mają wystarczającej kadry, infrastruktury ani doświadczenia dydaktycznego, co budzi obawy o jakość edukacji. Problem ten jak do dzisiaj dotyczy kształcenia na kierunku lekarskim ale istnieje ryzyko, że sytuacja medycyny może się powtórzyć na również na stomatologii.

Do wyjątkowej i absurdalnej sytuacji doszło w Bytomiu gdzie powstała filia Kijowskiego Uniwersytetu Medycznego kształcąca na kierunku medycznym i dentystycznym.  Z uwagi na specyfikę studiów kształcących przyszłych lekarzy i lekarzy dentystów oraz przede wszystkim patrząc  na bezpieczeństwo polskich pacjentów i jakość opieki zdrowotnej, niedopuszczalny jest fakt, że na terenie Polski kształcenie może odbywać się według programu nauczania obowiązującego w innych państwach. Absolwenci tych studiów uzyskają dyplom, który co prawda nie jest uznawany za dyplom uprawniający do wykonywania zawodu lekarza,  natomiast nie wiadomo w jaki sposób i w oparciu o jakie przepisy będzie odbywało się kształcenie praktyczne tych studentów? Jak  na terenie Polski będą się odbywać zajęcia kliniczne z pacjentami? Podkreślam, że żadna polska instytucja nie ma kontroli nad programem nauczania i jego jakością realizowaną w tej uczelni

Poziom nauczania studentów stomatologii

Polskie Uczelnie kształcące przyszłych lekarzy dentystów wciąż cieszą się dobrą opinią na tle Europy i Świata. Programy edukacyjne oparte są na wytycznych Światowej Federacji Dentystycznej (FDI) i Unii Europejskiej, co zapewnia spójność z międzynarodowymi standardami. Jednak wyzwania pozostają. Braki kadrowe wśród nauczycieli akademickich, wynikające z niskiego wynagrodzenia i przeciążenia pracą, utrudniają utrzymanie wysokiego poziomu dydaktyki. Dodatkowo, ograniczona liczba godzin praktycznych w rzeczywistych warunkach klinicznych sprawia, że absolwenci mogą opuszczać uczelnie z niedostatecznym przygotowaniem do pracy z pacjentem. Konieczne jest zwiększenie nakładów na szkolenia praktyczne oraz dostosowanie liczby przyjmowanych studentów do możliwości infrastrukturalnych uczelni.

Śląska Izba Lekarska od lat dobrze współpracuje z największą uczelnią medyczną w Polsce czyli Śląskim Uniwersytetem Medycznym w Katowicach i podejmuje wspólne działania na rzecz zachowania odpowiedniego poziomu nauczania. Jako wieloletni nauczyciel akademicki i lekarz praktyk, stan przygotowania do zawodu przyszłych lekarzy dentystów oceniam dobrze ale zwracam uwagę, na fakt iż nie należy dążyć do wzrostu liczby studentów a szczególnie na nowych planowanych kierunkach dentystycznych

 Drugim ważnym aspektem w ocenie kondycji stomatologii jest  problem systemu ochrony zdrowia i finasowanie ze środków publicznych.

Moim zdaniem opieka stomatologiczna w Polsce jest na bardzo wysokim poziomie ale  pozostaje drastycznie niedofinansowana w ramach publicznego systemu ochrony zdrowia. Według danych z 2024 roku, jedynie około 2% budżetu NFZ przeznaczane jest na leczenie dentystyczne, co jest jednym z najniższych wskaźników w Europie. Skutkuje to ograniczonym dostępem do refundowanych usług stomatologicznych, zwłaszcza w zakresie profilaktyki, protetyki i leczenia zachowawczego.

Niepokojący stan zdrowia jamy ustnej Polaków

Jednym z kluczowych problemów są wyceny procedur stomatologicznych, które często są poniżej kosztów ich wykonania. Refundacja za leczenie próchnicy lub usunięcie zęba w ramach NFZ nie pokrywa kosztów materiałów i czasu pracy lekarza. W efekcie lekarze dentyści muszą dokładać do świadczeń refundowanych lub rezygnują z ich wykonywania, co prowadzi do masowego odchodzenia stomatologów z publicznego systemu ochrony zdrowia. Dentyści, decydując się na pracę wyłącznie w sektorze prywatnym, mogą zapewnić wyższą jakość usług i lepsze wynagrodzenie, co w systemie publicznym jest trudne do osiągnięcia.

Samorząd lekarski od kilku lat próbuje zmienić ten stan i wpłynąć na zmianę , podkreślając niepokojący stan zdrowia jamy ustnej Polaków. Tu niestety muszę wyrazić duże niezadowolenie ze współpracy  z obecną dyrekcją NFZ w Katowicach. Po zmianie władzy w tej instytucji były duże nadzieje na poprawę i wzajemne rozmowy nad poprawą obecnego stanu  oraz wzajemną analizą możliwości poprawy tego stanu. Niestety pomimo wielokrotnych prób rozmów i spotkań, ze względu na kilkukrotne odwoływanie terminów przez NFZ,  nie doszło do wzajemnej wymiany zdań. Widać problemy stomatologii, zły stan zdrowia i potrzeby lecznicze mieszkańców Śląska nie leżą w obszarze zainteresowania śląskiego oddziału NFZ. Do dzisiaj nie wiadomo czy lekarze, którzy przyjmowali pacjentów z bólem, ponad ustalony limit, dostaną za to należne im środki.

W takiej sytuacji gabinety stomatologiczne, opierające się na współpracy z NFZ, w obawie o brak wypłaty środków finansowych za świadczenia stomatologiczne udzielone ponad limit umowy, zmuszone są każdego miesiąca odmawiać pacjentom leczenia.

Sytuacja jest szczególnie trudna pod koniec końca roku, kiedy to kontrakty roczne, są już zrealizowane i nie ma możliwości udzielania świadczeń. Tak dzieje się pomimo gotowości lekarzy dentystów do realizowania świadczeń. Bardzo dużym  problemem dentystów jest fakt, że muszą zapewnić pracę personelowi z uwzględnieniem stałej gotowości do świadczeń w oparciu o harmonogram zgłoszony w umowie z NFZ (np. pacjenci bólowi).

Bezlimitowe udzielanie świadczeń dzieciom i młodzieży, w przypadku kontraktów o niskiej wielkości etatu przeliczeniowego powoduje, że lekarz dentysta otrzymuje środki finansowe dopiero po kilku miesiącach  bez zapewnienia, że w ogóle je dostanie

Niedofinansowanie stomatologii publicznej

Dla wielu osób, zwłaszcza tych o niskich dochodach, usługi prywatne są zbyt kosztowne, co prowadzi do zaniedbań zdrowia jamy ustnej. Brak dostępu do publicznych usług stomatologicznych skutkuje pogorszeniem ogólnego stanu zdrowia populacji, ponieważ zdrowie jamy ustnej jest ściśle powiązane z chorobami ogólnoustrojowymi, takimi jak cukrzyca czy choroby sercowo-naczyniowe.

Chciałbym zwrócić uwagę, że prawie cały ciężar zapewnienia opieki dentystycznej Państwo zrzuciło na lekarzy . Ten sektor medycyny, który w Polsce aż w 98 proc. organizowany jest przez prywatnych przedsiębiorców-lekarzy dentystów, należy do jednego z najszybciej rozwijających się w Europie. Stomatolodzy prowadzący własne praktyki lekarskie inwestując bardzo duże własne środki  finansowe, stworzyli własny system ochrony zdrowia  na europejskim poziomie, który może konkurować z najlepszymi tego typu praktykami na całym świecie. Dzięki nakładom właścicieli, w większości lekarzy dentystów, dysponujemy najnowocześniejszym sprzętem oraz wysoko wykwalifikowaną kadrą lekarzy, higienistek i asystentek stomatologicznych. Aktualnie Państwo, poprzez NFZ nie spełnia swojej roli strażnika zdrowia jamy ustnej obywateli

Podsumowanie

Kondycja polskiej stomatologii w 2025 roku wymaga działań w wielu obszarach:

1. Edukacja: Zwiększenie nakładów na dydaktykę, zwłaszcza na zajęcia praktyczne, oraz poprawa warunków pracy nauczycieli akademickich. Wzmocnienie roli Polskiej Komisji Akredytacyjnej w nadzorze nad jakością kształcenia na kierunkach medycznych i stomatologicznych.
2. Finansowanie: Zwiększenie budżetu NFZ na stomatologię do co najmniej 4% całkowitych nakładów na ochronę zdrowia. Dostosowanie wycen poszczególnych procedur do rzeczywistych kosztów, aby zachęcić dentystów do pozostania w systemie publicznym.
3. Profilaktyka: Intensyfikacja działań edukacyjnych i profilaktycznych wśród dzieci, młodzieży i dorosłych finasowaniach przez NFZ
4. Współpraca : pomiędzy lekarzami dentystami , samorządem lekarskim i NFZ w celu optymalizacji wydawania środków w celu poprawy opieki dentystycznej i warunków finansowych realizacji prze lekarzy

Najnowsze artykuły

Przemoc wobec medyków nie ma prawa się zdarzać – rozmowa z  Aleksandrą Zawadzką-Rosiak, psychologiem o specjalności klinicznej

Zatrzymać agresję

Astma zmienną jest, ale można ją kontrolować

Epitafium dla Lekarza

Lekarze, lekarze dentyści! Zgłaszajcie każdy przypadek agresji i hejtu.

Po zamordowaniu lekarza z Krakowa