24 lutego 2025
Z początkiem roku akademickiego 2024/2025 z zaskoczeniem dowiedziałem się o likwidacji przedmiotu „Etyka lekarska”, który jako Katedra i Zakład Medycyny Sądowej i Toksykologii Sądowo-Lekarskiej w Katowicach prowadziliśmy na kierunku lekarskim Wydziału Nauk Medycznych w Zabrzu.
W poprzednich latach zlikwidowano prowadzenie tego przedmiotu na kierunku lekarskim Wydziału Nauk Medycznych w Katowicach. Jako aktualny Kierownik tej Katedry i jednocześnie Zastępca Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej Śląskiej Izby Lekarskiej czuję się zobowiązany wyrazić swoje zaniepokojenie powyższymi zmianami.
Etyka lekarska, kiedyś pod nazwą „etyki i deontologii lekarskiej”, była zawsze przedmiotem nauczanym przez lekarzy, doświadczonych pracowników Katedry Medycyny Sądowej. Medycyna sądowa jako nauka pomostowa między medycyną i prawem jest szczególnie predysponowana do nauczania tego ważnego przedmiotu. Gorącym orędownikiem i propagatorem tej wiedzy i zasad etycznych był prof. dr hab. Władysław Nasiłowski, doktor honoris causa SUM w Katowicach, szczególnie zasłużony również dla Śląskiej Izby Lekarskiej, do którego jeszcze powrócę.
Władze Uczelni argumentują likwidację przedmiotu zmianami standardów kształcenia. Ich decyzją efekty kształcenia, jakie można było przypisać „etyce lekarskiej” w chwili obecnej są lub będą realizowane w ramach innych przedmiotów: „Profesjonalizm i humanizm w medycynie” i „Komunikacja w medycynie”, prowadzonymi przez nowo powstały Zakład Antropologii Lekarskiej, który zatrudnia tylko jednego lekarza z I stopniem specjalizacji z położnictwa i ginekologii. Pozostali pracownicy to m.in. psycholodzy, socjolodzy, filozofowie.
Czy „profesjonalizm, humanizm i komunikacja” mogą zastąpić „etykę i deontologię”? Czy to jest nowa jakość kształcenia lekarzy, o jaką nam chodzi?
W mojej ocenie etyki lekarskiej muszą nauczać lekarze, ponieważ nie da się zastąpić osobistego doświadczenia, zetknięcia się z problemami i dylematami etycznymi w praktyce zawodowej, nawet najlepszą wiedzą teoretyczną. Verba docent – exempla trahunt. Odpowiednie nauczanie etyki na studiach lekarskich jest szczególnie ważne w obliczu istotnych zmian, jakie nastąpiły w Kodeksie Etyki Lekarskiej i weszły w życie od 1 stycznia 2025 roku.
Na koniec chciałbym przytoczyć wciąż aktualne słowa samego prof. Nasiłowskiego, które zamieścił w nieznanym szerszemu gronu tekście „Nauczanie etyki na studiach lekarskich”, opublikowanym w „Zeszytach naukowych” Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Śląskiej Akademii Medycznej (nr 1/1995, s. 7-15 – cały tekst jest dostępny na stronie Katedry w zakładce „materiały dla studentów”: medycynasadowa.sum.edu.pl): „Wśród argumentów uzasadniających ograniczenie godzin wykładowych etyki – często zakłada się, iż jest to przedmiot, którego podstawowe elementy nie mają charakteru wiedzy stosowanej. Nie ma on zatem bezpośredniego związku z przedmiotową racjonalnie zdeterminowaną wiedzą lekarską – fachową, której zdaniem niektórych, powinien poświęcić się bez reszty student…Z argumentami tymi, nie można się zgodzić…Niewątpliwie mamy do czynienie z kryzysem dotychczasowej koncepcji nauczania medycyny jedynie jako fachu. Wiedza tego fachu była dotychczas obudowana empiryzmem i racjonalizmem, sięgającym do tradycji i źródeł XIX-to wiecznych.
Powrót do zasady, iż celem medycyny a zatem i jej nauczania – jest chory i jego leczenie – zaś leczenie choroby jest celem pośrednim – jest już powszechnie dostrzegany i uznawany – ale nie w pełni jeszcze przyswojony. Nauczanie tak pojmowanej etyki lekarskiej jako nauki nie tylko o powinności i odpowiedzialności – ale opierającej się na zapomnianej nieraz zasadzie – dobro chorego najwyższym prawem – ciągle natrafia na niepełną akceptację i zrozumienie”.
Popularne
1
Słuchaj rozmów w formie podcastu
